گفتگوی زال و رستم پیش از هفت خان

گفتگوی پدر و پسر (زال و رستم) پیش از هفت خان:

زال به رستم:

وُگر تیره روز تو بر دست دیو 

شود، هم به فرمانِ گیهان خدیو،


256 تُواند کسی این سَخُن بازداشت؟!

چُنان چون بیاید، بباید گذاشت!

[ب 256، دوم]( اگر به فرمان خداوند، زندگی تو به دست دیو پایان یابد) آیا می تواند کسی این بدِ سرنوشت را از تو باز دارد؟ البته نه. پس بدانگونه که سرنوشت روی می کند، باید آنرا پذیرفت.

پاسخ رستم:

چُنین گفت رستم به فرّخ پدر

که "من بسته دارم به فرمان کمر،

وُلیکن به دوزخ چَمیدن به پای

بزرگان پیشین ندیدند رای!

هنوز از تنِ خویش نابوده سیر

نیاید کسی پیش درّنده شیر

[ب260- 261] سخن رستم در این بیت ها  در واقع بیان عقیدۀ سراینده است در اعتراض به آنچه زال گفته بود. یعنی سراینده از زبان رستم می گوید:درست است که سرنوشت را نمی توان تغییر داد، ولی شرط عقل  هم نیست که با پای خود به دوزخ خطرات رویم و سپس هر بلایی که بر سر ما رسید، آن را به گردن سرنوشت بیاندازیم. 


جلال خالقی مطلق - یادداشت های شاهنامه 9/ص413

پاسخ زال به موبدان


1264  کسی دیگر از رنج ما برخورد ____ نپاید بدو نیز هم بگذرد


میگوید : جهان به آن کسی که پس از ما آید و از رنج ما برخوردار گردد نیز پایدار نخواهد بود و اوهم از جهان میگذرد.


شاهنامه خالقی مطلق داستان منوچهر

 

از پاسخ زال به موبدان در باره زروان


شاهنامه خالقی مطلق داستان منوچهر


پاسخ زال به موبدان



  1261-    همی دم زدن برتوبر بشمرد____ همو پروراند همو بسپَرَد


میگوید: جهان دم زدن تو را میشمارد(کنایه از اینکه یک نفس بیشتر از آنچه قسمت تو است به تو مهلت  نمیدهد)، هم تو را می پروراند و هم تو را به زیر پای لگد کوب می کند و میکشد)


در زیر نویس  آورده شده است که در برخی دستنویس ها «بشکَرَد» به جای بسپَرد آورده شده است.


شاهنامه خالقی مطلق -داستان منوچهر