تربیت دختران در زمان ساسانیان

1017 تن آرزو خاک پای تو باد ! / همه ساله زنده به رای تو باد!

شاهنامه هشت جلدی خالقی داستان بهرام گور


دختر در پایان چامه نام خود را میاوردکه همان تخلص در پایان شعر است. نگارنده بی آنکه خواسته باشم استقلال شاعری فردوسی را انکار کنم، بر این باورم که مضمون دو چامه ای که دختر ماهیار می خواند و چامۀ سوم او (بیت های 1116 تا 1120) و مضمون چامه ای که پیش از این دختر برزین می خواند(بیت های 846 تا 856) کمابیش در ماخذ شاعر بوده است و اینها نمونه هایی از مضمون چامه به زبان پهلوی به شمار می روند. همچنین در هر دو روایت ما  با تربیت دختران طبقۀ میانِۀ جامعه (دهقانان ، بازرگانان )در زمان ساسانیان آشنا می شویم  که بخشی از آن آموختن هنر موسیقی و، آواز و شاعری بود. ولی در عین حال این هنرها به گونۀ خودروی و تعلیم ندیده ، یا به اصطلاح به گونۀ هنرهای عامیانه در طبقات پایین جامعه نیز رواج داشت، چنانکه در مورد دختر آسیابان دیدیم( بیت های 456-474). دیگر اینکه هنرهای سرایندگی ، خوانندگی و نوازندگی چه در گونۀ پروردۀ آنها و چه در گونۀ خودروی و عامیانۀ آنها ، هنوز از یکدیگر جدا نشده بودند و هر سه با هم  هنر خنیاگری را می ساختند و این هنر تا زمان رودکی کمابیش ادامه یافته است.

یادداشت های شاهنامۀ فردوسی - خالقی مطلق- دفتر دهم ص 233- افزوده هایی بر بهرام گور